کشف پیام کلیدی تحریک کننده ی تولید انسولین از سلولهای بتا : راهی بسوی درمان دیابت

محققین سیگنالهای کلیدی تولید انسولین در سلولهای بتای لوزالمعده را شناسایی کردند. این کشف ممکن است در آینده به پژوهشگران در پیدا نمودن راههایی برای بازگرداندن یا افزایش توانایی سلولهای بتا برای تولید انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع یک کمک کند. نتایج این تحقیقات در شماره ی اخیر مجله ی Cell Metabolism به چاپ رسید. پرفسور  Yuval Dor می گوید: افزایش مقدار قند خون  پیامی است برای تولید مجدد سلولهای بتا .

قند خون فی نفسه یک سیگنال نیست اما ظرفیت سنجش گلوکز توسط سلولهای بتا، کلیدی برای بازسازی مجدد این سلولها می باشد. این اولین باری است که سنجش مقدار بالای گلوکز به عنوان ماشه ای برای احیای سلولهای بتا معرفی شده است.

 در افراد مبتلا به دیابت نوع یک سیستم ایمنی بدن بطور اشتباه به سلولهای بتا حمله کرده و در نتیجه تولید انسولین کاهش می یابد تا جایی که عملکرد آن در سلولها به کلی از بین می رود. بدون انسولین سلولهای بدن قادر به جذب قند از خون و استفاده از آن به عنوان منبع انرژی نیستند، در نتیجه میزان قند در خون بالا رفته اما سلولها و بافت های بدن دچار کمبود انرژی و گرسنگی می شوند. به همین علت افراد مبتلا به دیابت روزانه باید با تزریق انسولین و نظارت دقیق بر قند خون خود به کنترل بیماریشان بپردازند.

 به منظور درمان دیابت نوع یک لازم است روشهایی برای افزایش تعداد سلولهای بتا و تکثیر آنها بیابیم. در این تحقیق پرفسور Yuval Dor با همکاری پرفسور بنجامین گلاسر با استفاده از یک سیستم ژنتیکی 80 درصد از سلولهای بتای پانکراس موش بالغ را تخریب کرده و آن را به یک موش دیابتی تبدیل نمودند. زمانی که محققین این موشها را با موشهای گروه کنترل مقایسه کردند، دریافتند که در موشهای دیابتی که قند خون بالاتری دارند تعداد سلولهای بتایی که به تازگی تولید شده اند بیش از موشهای غیر دیابتی و سالم است، بر این اساس دانشمندان گلوکز را به عنوان عامل اصلی در تکثیر مجدد سلولهای بتا معرفی کردند.

 اما محققین بعداً دریافتند که آنزیم حسگر قند خون در سلول که گلوکوکیناز نام دارد مولکول کلیدی تحریک کننده ی تکثیر مجدد سلولهای بتا می باشد.

 به گفته Shay Porat این بدان معنا است که هر چه استرس وارد شده به سلولهای بتا بیشتر باشد یعنی سلولهای بتا مجبور به فعالیت بیشتری شوند بیشتر تکثیر یافته و تعداد خود را بیشترمی کنند.

بر اساس این تحقیق از آنجایی که بازسازی مجدد سلولهای بتا به غلظت آنزیم گلوکوکیناز مرتبط است، ممکن است در آینده نوع جدیدی از داروها تولید گردد که بر مسیرهای بازسازی و تکثیر سلولهای بتا تاثیر گذاشته و سبب تنظیم مقدار گلوکوکیناز شده یا بطور مستقیم بر سایر مراحل سنجش گلوکز در سلولهای بتا تاثیر گذارد .

چنانچه مکانیزیمی برای جلوگیری از حمله ی سیستم ایمنی به سلولهای بتا کشف شود و همراه با روش بازسازی و تولید مجدد سلولهای بتا ( که در این تحقیق کشف گردید) راهی برای درمان دیابت در انسان ابداع می شود.

منبع: www.sciencedaily.com